 |
| Ferdynand Ruszyc |
Ferdynand Ruszczyc herbu Lis ( ur. 10 grudnia 1870 w Bohdanowie, zm. 30 października 1936 tamże ) – polski malarz, grafik, rysownik, scenograf, pedagog.
Malował głównie krajobrazy. Reprezentował symboliczny nurt Młodej Polski. Był autorem ilustracji, winiet i okładek książkowych. Projektował m.in. plakaty, ekslibrisy i znaczki. Pisał też artykuły o zabytkach Wileńszczyzny.
 |
| Ferdynand Ruszyc - Strumień |
Prócz malarstwa uprawiał grafikę oryginalną i użytkową, zajmował się sztuką książki i scenografią, animował i współorganizował życie kulturalne Wilna. Malarstwem zajmował się głównie we wcześniejszym okresie życia. Malował krajobrazy, głównie zimowe i wiosenne o ciemnej gamie barwnej, często o charakterze epickim i symbolicznym. Pejzaże Ferdynanda Ruszczyca odznaczają się ekspresją, dramatyzmem i monumentalizmem form ( Ziemia 1898 ).
 |
| Ferdynand Ruszyc - Pejzaż Rzeczny |
Za zgodą rodziców, po dwu latach, zrezygnował ze studiów prawniczych i zdał egzamin na Akademię Sztuk Pięknych, na której w latach 1892-1897 studiował malarstwo pod kierunkiem Iwana Szyszkina i Archipa Kuindżiego. Podróżował m.in. na Krym, do Francji, Niemiec, Włoch i Szwecji (wyjazdy studyjne).
W 1897 debiutował na wystawie prac dyplomowych ASP w Petersburgu i do 1900 jego prace były prezentowane podczas dorocznych wystaw tej akademii..
 |
| Ferdynand Ruszyc - Stare Jabłonie |
..oraz w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (od 1899). W spędzonych w Warszawie latach 1904-1907 współtworzył - wraz z Kazimierzem Stabrowskim, Xawerym Dunikowskim, Konradem Krzyżanowskim i Karolem Tichym - organizacyjne podwaliny Szkoły Sztuk Pięknych, w której objął posadę profesora. W roku akademickim 1907/1908 prowadził katedrę pejzażu w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1908 urządził wraz z Józefem Mehofferem wielką prezentację polskiej sztuki w Wiedniu. Po osiedleniu się w tymże roku w Wilnie, porzucił całkowicie malarstwo na rzecz intensywnej działalności pedagogicznej i organizacyjnej; zainicjował szereg istotnych dla kultury artystycznej Wilna wydarzeń.
 |
| Ferdynand Ruszczyc |
Po ukończeniu Akademii, w 1898, przeniósł się do rodzinnego Bohdanowa. W latach 1898-1902 odbył szereg podróży studyjnych, m.in. do Monachium, Berlina, Drezna, Paryża, Wenecji. Po powrocie z jednego z takich wyjazdów, w 1898, namalował jeden z najbardziej znanych obrazów Ziemia. Pierwsza wystawa prac Ruszczyca miała miejsce w Wilnie w 1899. W mieście tym poświęcił się działalności społeczno-pedagogicznej i organizacyjnej, m.in. współpracował z teatrem wileńskim. Od 1900 był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". W tym samym roku wziął udział w wystawie zorganizowanej z okazji 500 lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1903 zorganizował w Wilnie wystawę Ars (pierwotnie wystawa miała nazywać się Sztuka, lecz nazwę zmieniono pod naciskiem carskiej cenzury). Od 1904 był profesorem warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, a w 1907 przejął katedrę pejzażu na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
10 października 1913 43-letni artysta zawarł związek małżeński z młodszą od siebie o 22 lata Reginą Giną Rouck. Mieli córkę Janinę ( ur. 1914 ), syna Edwarda ( 1915 ), syna Oskara ( 1917 ) oraz córkę Ewę ( 1922 ), syna Andrzeja ( 1926 ) i córkę Barbarę ( 1928 ).
 |
| Ferdynand Ruszczyc - Karczma Przy Drodze |
Po osiedleniu się w tymże roku w Wilnie, porzucił całkowicie malarstwo na rzecz intensywnej działalności pedagogicznej i organizacyjnej; zainicjował szereg istotnych dla kultury artystycznej Wilna wydarzeń. Uprawiał grafikę użytkową, projektował plakaty, szatę graficzną czasopism i książek oraz kostiumy teatralne. Wniósł istotny wkład w odrodzenie miejscowego teatru; inscenizował "Lillę Wenedę" Słowackiego (1909), "Orlątko" Rostanda (1912), "Warszawiankę" Wyspiańskiego (1913), "Cyda" Corneille'a (1924) i "Noc listopadową" Wyspiańskiego (1930). Brał udział w pracach komisji konserwatorskich oraz w obradach Komitetu Budowy Pomnika Adama Mickiewicza w Wilnie. Publikował artykuły na temat zabytków Wileńszczyzny. W okresie 1918-1919 przyczynił się do ukonstytuowania Wydziału Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Stefana Batorego, gdzie powierzono mu obowiązki pierwszego dziekana.
 |
| Ferdynand Ruszczyc - Babie Lato |
Podobnie jak wielu polskich symbolistów Ruszczyc koncentrował uwagę na momentach przełomu, na wczesnej wiośnie i późnej jesieni, nasycając fragmentaryczne widoki leśnych strumieni mocnymi tonami barw i lśnieniem świetlnych refleksów ("Ruczaj leśny", 1898-1900; "Ostatni śnieg", 1898-1899; "Wiosna", 1907). W dojrzałym malarstwie artysty znalazła pełne odzwierciedlenie miłość do rodzimej Wileńszczyzny, jej krajobrazów, wsi, zabytków i ruin. "Przeszłość" (1902-1903) ukazuje kamienne mury Wilna przysypane śniegiem; kryją one tajemnice przeszłości, przywołują wspomnienia tragicznych dziejów ojczyzny i trwają niczym symbole narodowej tożsamości. Szczególną nośność symboliczną ma monumentalny obraz "Nec mergitur" (1904-1905) scalający w sobie potęgę sił natury, kosmosu i historii. Groźny żywioł morski postaciuje tu zawirowania historii, którym poddany jest dryfujący wrak korwety symbolizującej Polskę; a ponad okrętem rozciąga się obsypane gwiazdami niebo odsyłające w sferę mistyki. W niektórych kompozycjach Ruszczyca przewagę zyskuje walor dekoracyjności; w "Bajce zimowej" (1904) koronki ośnieżonych gałęzi tworzą skomplikowany, płaski ornament. Intymność domowego wnętrza, natomiast, sugestywnie oddają widoki mieszczańskiego salonu w obrazach "Biały mazur" (1905), "Wnętrze z Bohdanowa - kantorek" (1906) i "Wnętrze z Włoch pod Warszawą" (1906).
 |
| Ferdynand Ruszczyc |
Na gruncie grafiki artystycznej Ruszczyc podejmował eksperymenty z barwną akwatintą i dwubarwnym linorytem; był ponadto pionierem w dziedzinie fluoroforty, wykonując syntetyczne pejzaże o wąskiej gamie kolorystycznej.
 |
| Ferdynand Ruszczyc - Bajka Zimowa |
Ten wybitny malarz epoki modernizmu, urodzony w 1870 roku w Bohdanowie koło Wilna, tamże zmarł w 1936 roku.
