Salvador Dali

Salvador Dali

Dalí Salvador (1904-1989), hiszpański malarz i grafik, związany z ruchem surrealistycznym. Od 1921 studiował na madryckiej akademii. Około 1924 uległ wpływom malarstwa metafizycznego, a także kubizmu i futuryzmu. W tym czasie zapoznał się z poglądami S. Freuda. Dali z talentem się urodził. Jeszcze dobrze nie wyrósł mu pierwszy meszek pod nosem, a już widać było, że przy drobnej pomocy z małego Salvadora może wyrosnąć całkiem dobry malarz. Młodzieniec trafił więc na kurs rysunku.
Nauka nie poszła w las i już jako czternastolatek Dali mógł pochwalić się swymi pierwszymi wystawami. Salvador dostał się do prestiżowej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych. Najwyraźniej standardowy tryb edukacji nie pasował młodemu geniuszowi – Salvador dwa razy wydalany był z uczelni i szkoły tej nigdy nie skończył. Uwalających go na końcowych egzaminach wykładowców Dali uważał za niegodnych swego zawodu, niewykwalifikowanych ignorantów.
Jako młodzieniec, Salvador spotkał się z samym Pablem Picassem. Dali był pod ogromnym wrażeniem swojej wizyty w pracowni mistrza. Jednak po latach surrealistyczny geniusz stwierdził, że jeden jego obraz jest więcej wart niż wszystkie dzieła Picassa.




Salvador Dali

Będąc pod dużym wpływem prac Diego Velazqueza, Dali postanowił zapuścić sobie równie oryginalny wąs co jego idol. Wąsy Salvadora przyćmiły nie tylko zarost Diego, ale i stały się prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalnymi wąsami popkultury.
Będąc jeszcze w szkole, początkujący malarz zaczął wykazywać wyjątkowe upodobanie do bycia w samym sercu uwagi. Pewnego razu spadł ze schodów. Gdy oczy uczniów skierowały się na poobijanego Salvadora, ten poczuł się zachwycony takim wyróżnieniem. Od tego czasu Dali codziennie zaliczał upadek ze schodów, za każdym razem radując się spojrzeniami swych rówieśników.

 W 1927 namalował pierwsze obrazy o charakterze surrealistycznym: Aparat i ręka oraz Krew jest słodsza od miodu. Od 1928 w Paryżu, gdzie związał się z grupą surrealistów, m.in. A. Bretonem, G. de Chirico i M. Ernstem. Współpracował z ich czasopismami, m.in. z Minotaure. Opierając się na psychoanalizie stworzył własną koncepcję twórczą (którą nazwał metodą paranoi krytycznej), mającą na celu obiektywizację stanów podświadomości. W okresie tym powstały słynne obrazy Dalego (będące jednocześnie sztandarowymi dziełami surrealizmu), w których precyzyjnie i naturalistycznie przedstawiał niezwykłe wizje tworzone przez wyobraźnię i niesamowite halucynacje czerpane z podświadomości: Ponure zabawy (1929), Trwałość pamięci (1931), Narodziny płynnych pragnień (1932), Płonąca żyrafa (1935), Kanibalizm jesieni oraz Przeczucie wojny domowej (oba 1936).

Salvador Dali

Pod wpływem pobytu (1937) we Włoszech zaczął nawiązywać do włoskiego renesansu (zwłaszcza Rafaela ), co było przyczyną wykluczenia go z ruchu surrealistycznego. W latach 1940-1955 w USA, gdzie obok dzieł w dawnym stylu (Dziecko geopolityczne obserwujące narodziny nowego człowieka 1943) malował obrazy realistyczne. Potem wrócił do Hiszpanii i uległ wpływom miejscowego baroku (Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba 1958-1959). Malował eklektyczne obrazy religijne (Kuszenie św. Antoniego 1946, Ostatnia wieczerza 1955). Tematem wielu jego ówczesnych obrazów jest jego żona Gala.

Salvador Dali

Twórczość Dalego należy do nurtu przedstawiającego. Posługując się tradycyjną techniką w sposób iluzjonistyczny imitował materialność przedmiotów łącząc je w fantastyczny, niespotykany w świecie realnym sposób, przez co uzyskiwał efekt dziwności, niezwykłości i tajemniczości (np. miękkie jak naleśniki zegarki czy kawałek zdartej skóry mrugający powieką). Obrazy Dalego cechuje doskonały rysunek, akademicka faktura, fotograficzna dokładność w przedstawianiu szczegółów i nastrój wizji i halucynacji, często z erotycznymi podtekstami.

Salvador Dali

Z L.Buñuelem nakręcił 2 filmy surrealistyczne: Pies andaluzyjski (1928) i Złoty wiek (1931). Zajmował się także rzeźbą, architekturą wnętrz i ilustracją książkową (ilustracje do Don Kichota Cervantesa 1946), projektował scenografie i biżuterię. Był obdarzony niezwykłą umiejętnością autopromocji oraz słynął z bufonady, ekscentryczności i skandali przyciągających uwagę środków masowego przekazu, które uczyniły z niego jednego z najgłośniejszych artystów XX w. Wywarł wpływ na wielu malarzy, m.in. P. Delvaux.

Napisał m.in. autobiografię La vie secrète de Salvador Dali (1942) i Dziennik geniusza (1964, wydanie polskie 1993).

Salvador Dali

Artysta odszedł do swego wymarzonego, surrealistycznego świata w 1989 roku. W czasie swojego życia stworzył ok. 1500 obrazów. Warto jednak pamiętać, że Dali nie był tylko mistrzem sfiksowanego pędzla, ale i postacią mającą olbrzymi wpływ na wiele dziedzin kultury. W 1969 pewien znany, hiszpański producent lizaków poprosił Salvadora o zaprojektowanie znaku towarowego jego firmy. Do dziś logo to pozostało w prawie niezmienionej formie.

Salvador Dali

100 najważniejszych zdjęć świata. Philippe Halsman, Salvador Dali